બે હજાર બારાયણ !

નમસ્કાર મિત્રો, અને સૌને ૨૦૧૨ના નવવર્ષની હાર્દિક શુભકામનાઓ.
2012 (MMXII), જ્યોર્જીયન પંચાંગ પ્રમાણેનું રવિવારથી શરૂ થતું આ લિપવર્ષ છે. અર્થાત ફેબ્રુઆરીમાં ૨૯ દિવસો આવશે. રવિવારથી શરૂ થતું લિપવર્ષ હવે પછી ૨૦૪૦નું વર્ષ થશે. દર ૨૮ વર્ષે આ યોગ થાય છે ! આ વર્ષે ત્રણ વખત શુક્રવાર અને ૧૩ તારીખ આવશે. જાન્યુઆરી, એપ્રિલ અને જુલાઈમાં. (અને એ ત્રણે દિવસોમાં કોઈ જાહેર રજા ન હોય નોકરીયાતોએ હક્ક રજા મેલીને પણ ઓફિસથી દૂર રહેવું ! વેપારીઓએ પછીના રવિવારે કમાઈ લેવું પણ આ ત્રણે દિવસ સૌરાષ્ટ્રમાં હોય તો દિવ અન્યથા દમણ ચાલ્યું જવું !! આ તો પછી અમારો દોષ ના કાઢવો 🙂 )

સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ દ્વારા આ વર્ષને ’આંતરરાષ્ટ્રીય સહકારી વર્ષ’ જાહેર કરાયું છે. આ વર્ષને ’આંતરરાષ્ટ્રીય સાતત્યપૂર્ણ ઊર્જા વર્ષ’ પણ જાહેર કરાયું છે. (આનંદો ! આશા રાખીએ આ વર્ષે પાવરકાપનો ઓછામાં ઓછો ત્રાસ સહન કરવો પડે !) તદ્‌ઉપરાંત વર્ષ ૨૦૧૨ એ ગણિતજ્ઞ, તર્કશાસ્ત્રી, કોમ્પ્યુટર વિજ્ઞાની અને સંકેતલિપિશાસ્ત્રી ’એલન ટ્યૂરીંગ’નું જન્મ શતાબ્દી વર્ષ હોવાને નાતે ’એલન ટ્યૂરીંગ વર્ષ’ પણ જાહેર કરાયું છે.

૨૦૧૨ના જાન્યુઆરીના અંત કે ફેબ્રુઆરીની શરૂઆતથી શરૂ થતું ચાઈનિઝ નવવર્ષનું પ્રાણી છે ’ડ્રેગન’ (dragon). અર્થાત આ ડ્રેગનવર્ષ છે. ચાઈનિઝ માન્યતા અનુસાર ડ્રેગનવર્ષ સુઃખ, સમૃદ્ધિ અને દીર્ઘાયુષ્ય લાવે છે. (અર્થાત, Don‘t Worry Be Happy ! 🙂 )

અને હવે બહુ ચર્ચિત (અને આપણે બહુ નથી ચર્ચવી તેવી !) વાત, માયા પંચાંગ પ્રમાણે આ વર્ષની ડિસેમ્બર ૨૧ એ ૫૧૨૫ વર્ષના ચક્રનો અંત છે, (જેને કેટલાક વિદ્વાનોએ ખરે જ ’અંત’ તરીકે ચગાવ્યું છે !!) જે હોય તે, આ વર્ષની ૨૨ ડિસેમ્બરના મુકવા માટેનો લેખ સૌ મિત્રો તૈયાર રાખશો ! (કે વાંચવા તૈયાર રહેશો !!) ૨૧ ડિસેમ્બરનું તો ૨૧ ડિસેમ્બર જાણે, પરંતુ આ વર્ષની માન્યતાઓને લગતા સેંકડો લેખ આપણને આ વર્ષે વાંચવા, ચર્ચવા મળશે જ તેવી નક્કર ભવિષ્યવાણી હું કરૂં છું 🙂

આગળ થોડું આ ૨૦૧૨ની શક્યતઃ ઘટનાઓ વિશે:
* ભારતીય પ્રજાને ધ્યાને રાખીને આશા રાખીએ કે આ વર્ષે તેમને વધુ કારગર અને સ્વયં ઓછું ભ્રષ્ટ એવું લોકપાલ-લોકાયુક્ત માળખું મળે. (અને આને જ મારા તરફથી વર્ષ ૨૦૧૨ની શુભકામના પણ ગણવી)
* જાન્યુ. ૧૩-જાન્યુ. ૨૨, પ્રથમ શિયાળુ યુવા ઑલિમ્પિક્સ, ઈન્ન્સબ્રુક, ઑસ્ટ્રિયા ખાતે.
* જાન્યુ. ૩૧, ૪૩૩ ઈરોસ નામક પૃથ્વી નજીકનો દ્વિતિય સૌથી મોટો ખગોળીય પિંડ, પૃથ્વીથી ૨,૬૭,૮૦,૦૦૦ કિ.મી. નજીક ! થી પસાર થશે. (આશા રાખીએ તે પથચ્યુત્ત ન થાય 🙂 )
* મે ૧૨ – ઓગસ્ટ ૧૨, વિશ્વ મેળો ૨૦૧૨, યોશુ, દ.કોરિયા ખાતે.
* જૂન ૬, આ સદીનું બીજું અને છેલ્લું શુક્રનું સૂર્ય સંક્રમણ (solar transit of Venus). હવે પછીનું સંક્રમણ ૨૨મી સદીના ૨૧૧૭, ૨૧૨૫ના વર્ષમાં જોવા મળશે. (આપણા સૌ માટે આ છેલ્લી તક !)
* જુલાઈ ૨૭ – ઑગસ્ટ ૧૨, લંડન ઑલિમ્પિક્સ. આ સાથે લંડન પ્રથમ એવું શહેર બનશે જેણે ત્રણ ત્રણ વખત ઑલિમ્પિક રમતોત્સવની યજમાનગીરી કરી હોય.
* ૨૦૧૧નાં અંત સમયમાં પહેલી એપ્રિલ ન હોવા છતાં ભારતના નેતાઓએ ભારતની જનતાને એપ્રિલફૂલ બનાવી ! પરંતુ આ વર્ષે તો ’સંભવામિ યુગે યુગે’ નું વચન આપનારો પણ ખરેખર પહેલી એપ્રિલે સૌને એપ્રિલફૂલ ન બનાવી જાય અને સૌના હૃદયમાં પ્રગટે તેવી પ્રાર્થના ! (ન સમજાયું હોય તો કેલેન્ડર જોવા કૃપા કરશો !)

 

સ્રોત: imdb.com

સને: ૨૦૦૯માં એક ચલચિત્ર આવેલું જેનું નામ હતું “૨૦૧૨” કદાચને ન જોયું હોય તો જોઈ લેવું ! ચિંતા ન કરવી પણ સાથે સાથે ’ઈન્ડીપેન્ડન્સ ડે’, ધ ડે આફ્ટર ટુમોરો’, ’૨૦૧૨ ડૂમ્સ ડે’ વગેરે વગેરે ચલચિત્રો પણ જોઈ કાઢવા અને પછી ૨૦૧૩માં જોવા લાયક ચલચિત્રોની યાદી બનાવવા બેસી પડવું !! અને હા, અહીં ’૨૦૧૨’ સંલગ્ન અ..ધ..ધ..ધ ચોપડીઓ પણ છે.

અહીં આપણે આ વર્ષ ૨૧મી સદીનું અને ત્રીજી સહસ્ત્રાબ્દીનું બારમું વર્ષ હોવાને નાતે “૧૨” પર પણ થોડું ડખોળકાર્ય કરીશું. બારનો અંક સૌ પ્રથમ તો વર્ષના બાર મહિના દર્શાવે છે. માપન પદ્ધત્તિમાં ૧૨ = ૧ ડઝન એવું માપ પણ બેસે છે. ૧૨ ઈંચ = ૧ ફીટ તથા ઘડીયાળ સામે જોશો તો દિવસ અને રાતની બાર-બાર કલાક પણ ધ્યાને આવશે. ઈશુના બાર શિષ્યો હતા. નાતાલનાં બાર દિવસો ગણાય છે. ઈઝરાયેલના બાર કબિલાઓ જેકબના બાર પુત્રોનો વંશ હોવાનું કહેવાય છે. રાશીચક્રમાં બાર રાશીઓ આવેલી છે. એક ધ્યાનાકર્ષક વાત એ છે કે આપણે આપણાં અંગુઠા વડે હાથની આંગળીઓના વેઢાઓ દ્વારા ૧૨ની ગણતરી સહેલાઈથી કરી શકીએ છીએ ! (બારના પાયા પર ગણતરીઓની પદ્ધત્તિ પ્રસિદ્ધ થવાનું આ પણ એક કારણ હશે ?) ભારતીય ન્યાય વ્યવસ્થામાં જ્યુરીની જોગવાઈ નથી પરંતુ ઘણા દેશોમાં જ્યુરીની જોગવાઈ છે, જ્યુરીના વિચારનો છેડો પ્રાચિન ગ્રીસ સુધી પહોંચે છે, પરંતુ આ જ્યુરીના સભ્યની સંખ્યા ૧૨ રાખવી તેવો વિચાર છેક વાઈકિંગ સમાજમાંથી ચાલ્યો અને ઈંગ્લેન્ડના રાજા હેન્રી બીજાએ તે અપનાવ્યો. હવામાન શાસ્ત્રના હવાલેથી જણાવાય રહ્યું છે કે બ્યુફોર્ટ સ્કેલ (BEAUFORT SCALE) પર પવનની ગતી ૧ થી ૧૨ સુધીના માપે દર્શાવાય છે જેમાં ૧ = શાંત વાતાવરણ અને ૧૨ = વાવાઝોડું (HURRICANE). હીટલરની હજારો વર્ષની નાત્સી હકૂમતની કલ્પનાનાં બણગા પણ લગભગ ૧૨ વર્ષના નાત્સી શાસન બાદ હવા થઈ ગયેલા ! અગાઉ આપણે ૨૦૧૨ને ઉલ્લેખતા તાજેતરના કેટલાક ચલચિત્રો વિશે તો જાણ્યું કિંતુ અગાઉ ૧૯૫૭માં ’૧૨ એંગ્રીમેન’ (બાર ક્રોધીત માણસો !) અને ૧૯૯૫માં ’ટ્વેલ્વ મંકી’ (બાર બંદર !) જેવા ૧૨ના અંકનો ઉલ્લેખ હોય તેવા ચલચિત્રો આવેલા. (હજુ ભેજાનાં ૧૨ ન વાગ્યા હોય તો વધુ શોધખોળને અવકાશ છે !! અથવા ૧૨-૧૨-૧૨ માટે પણ અનામત રાખી શકો છો !)

હવે આપણી માતૃભાષાના પ્રકાશમાં, ભ.ગો.મં.ના આભારસહઃ થોડી બારાયણ: બાર =
* અવાજ; ભડાકો * આનંદ; મોજ; ચેનબાજી; જાહોજલાલી * આશ્રયસ્થાન; આશ્રયનું ઠેકાણું * ઊપજ; આવક * ગર્ભાવસ્થા માંહેનું છોકરૂં; ફળ * તડાકો; ધાર્યું થવું તે * ( સંગીત ) તાલસ્તંભ; સંગીતલેખનમાં સ્વરોની વચ્ચે કાઢેલી । આવી ઊભી લીટી * દાખલ થવું તે; પ્રવેશ * પરિણામ * બંદૂકમાં ભરેલો દારૂનો જથ્થો * ભાર; બોજો; ભારણ; * માર્ગ * રજા; પરવાનગી * વાર; દિવસ; * અનાજનું ડૂંડું * કોર; હાંસિયો; ધાર; કિનાર * ઢીલ; વાર * પૂર * ફરતી કરવામાં આવતી વાડ * વખત; કાળ; સમય * સિપાઈઓની હાર કે પંક્તિ * સોળ વર્ષની નાની ઉમરની બાળા * આંગણું * જળ; પાણી * પાક; પેદાશ; ફાલ * બારણું; દરવાજો; દ્વાર; ડેલી * વહાણ * વકીલસમુદાય, એ ઉપરાંત પણ ઘણા અર્થ છે પરંતુ એક અર્થ બહુ જાણીતો છે અને એ છે; દશ ને બે; ૧૨ !!! માત્ર અંક ૧૨ની વાત કરીએ તો તેને ’દ્વાદશ’ પણ કહેવાય છે. અને કેટલીક માન્યતાઓમાં મૃતક પાછળ બારમા દિવસે કરાતી ક્રિયાઓને પણ બારમું કહે છે. ’ૐ नमो भगवते वासुदेवाय’ એ બાર અક્ષરોનો એક વૈષ્ણવી મંત્ર છે જેને દ્વાદશ મંત્ર કહે છે. જૈનોમાં ભેગાથી પાંચ ઉપવાસ કરવા તેને દ્વાદશ કહે છે. અને વિક્રમસંવતના પંચાંગ પ્રમાણે પ્રત્યેક પખવાડીયાની બારમી તીથી એટલે દ્વાદશી કે બારશ.

આટલી કથા કરી જ છે તો ચાલો કેટલીક કહેવતો પર પણ નજર નાંખીએ: અર્થ અને વધુ માટે તો સાદર ભ.ગો.મં.નું શરણ લેવું.
* બાર કોળાં ને તેર લાગા
* બાર ગાઉએ બોલી બદલે
* બાર વાગી જવા
* બાર બાપની વેજા
* બારે વહાણ બૂડવાં
* બારે બુદ્ધિ ને સોળે સાન
* બાર મણની સંભળાવવી
* બાર વર્ષે બાવો બોલ્યો
અને એક કહેવત તો અમે નાના હતા ત્યારે ઉખાણાંરૂપે પુછાતી ’બાર હાથનું ચીભડું અને તેર હાથનું બી’   બોલો એ વળી શું ?

તો ચાલો વળી પંચાંગશાસ્ત્ર તરફ પાછા વળીએ,
જ્યોર્જીયન પંચાંગ પ્રમાણેનું આ ૨૦૧૨નું વર્ષ અન્ય કેટલાક પંચાંગ પ્રમાણે =
વિક્રમ સંવત ૨૦૬૮-૨૦૬૯ (એક આડવાત, ભારતમાં ગણીને કુલ ૩૪ સંવત છે.)
ભારતીય રાષ્ટ્રીય પંચાંગ ૧૯૩૪-૧૯૩૫ (શક સંવત)
યુગાબ્દ ૫૧૧૩-૫૧૧૪
પારસી શહેનસાઈ સં ૧૩૮૧-૧૩૮૨
પર્શિયન ૧૩૯૦-૧૩૯૧
શીખ નાનકશાહી ૫૪૩-૫૪૪
વિએતનામીઝ ૪૬૪૯
ઈસ્લામિક ૧૪૩૩-૧૪૩૪
હિબ્રુ ૫૭૭૨-૫૭૭૩
ચાઈનીઝ ૪૬૪૯ (ડ્રેગનવર્ષ)

આ વર્ષે મધર્સ ડે અને ફાધર્સ ડે બંન્ને રવિવારે જ આવશે ! (મે, ૧૩; જુન, ૧૭) અર્થાત ઘરે રહી સેવા કરવાનો અવસર પ્રાપ્ત થશે ! આ વર્ષ રવિવારથી શરૂ થશે અને સોમવારે પુરું થશે ! (વાહ ! વાહ !! અશોકજી, દરેક લિપયર્સમાં આમ જ થાય !!) વર્ષ ૨૦૧૨ના કુલ દિવસો થશે ૩૬૬,  રવિ, સોમ થશે : ૫૩ (ત્રેપન) અને મંગળ, બુધ, ગુરુ, શુક્ર, શની : ૫૨ (બાવન). તો મિત્રો આ માત્ર ઉપરછલ્લી બે હજાર બારાયણ હતી. સૌનો ઉત્સાહ વધે અને આગળ વર્ષભર આ વિષયે શોધકાર્ય ચાલુ રહે તો સૌને મજા મજા રહે (અને પેલી ૨૧-૧૨-૨૦૧૨નો તણાવ થોડો હળવો બને !) એટલા માટે જ આ નાનકડો પ્રયાસ હતો. ચાલો ફરી એક વખત સૌને નવવર્ષની હાર્દિક શુભકામનાઓ.

(સ્રોત: ગુગલ મહારાજ, વિકિ મહારાજ, ભ.ગો.મં. ઈતર પુસ્તકો અને અમારું નાનું મોટું મગજ !)