તંદુરસ્ત રહેવું છે ? પ્રેમમાં પડો !

મિત્રો,  નમસ્કાર.
હમણાં એકાદ દિવસ પહેલાંના વર્તમાનપત્રમાં એક નાનકડા સમાચાર વાંચ્યા, જેમાં બ્રિગહામ યંગ યુનિવર્સિટીના જૂલિયન યંગ લન્સ્ટેંડના હવાલાથી જણાવવામાં આવ્યું હતું કે (સમાચારમાં આવી ભાષા વાપરવી પડે !  કશી જ જવાબદારી લખનારની રહે નહીં !)  “તંદુરસ્ત રહેવું હોય તો પ્રેમમાં પડો !”
પ્રથમ અહીં સમાચારમાં ઉલ્લેખાયેલી વિગતો પણ વર્તમાનપત્રનાં હવાલાથી જણાવી દઉં,  પછી આપણું ચિંતન આગળ ધપાવીશું.  એમ કહેવાયું છે કે; પ્રેમને કારણે મગજની ડૉપેમાઇન રિવૉર્ડ સિસ્ટિમ સક્રિય બને છે.  જે એક શક્તિશાળી ન્યુરોટ્રાન્સમીટર હોય સુખ અને ઉલ્લાસની અનુભૂતિ કરાવે છે.  પ્રેમભર્યા ગાઢ આલિંગનને લીધે મગજમાંથી ઓક્સીટોસીન હોર્મોન ઝરે છે તે તનાવ તથા રક્તદાબ (બ્લડપ્રેશર ભ‘ઇ !)  ઘટાડે છે તથા પીડા સહન કરવાની શક્તિમાં વધારો કરે છે.

હાશ !  આવા અઘરા અઘરા શબ્દો વાંચીને અમારો રક્તદાબ ઉલ્ટાનો વધી ગયો ! હવે આવી અઘરી વાતો કંઈ આપણે પલ્લે તો પડે નહીં,  અને આવા મોટા વૈજ્ઞાનિકો કહેતા હોય (તથા છાપામાં પણ આવી ગયું હોય !)  તો કંઈ ખોટું તો નહીં જ હોય. તેથી અમને થયું ચાલો જરા આપણે આ પર થોડું દેશી સંશોધન કરીએ. અને અમે કર્યું !! (કહે છે ને કે બુદ્ધિશાળીઓ જરા બે વખત વિચાર કરે છે અને મૂર્ખાઓ તુરંત અમલ કરે છે) તારણ એ નીકળ્યું કે વાત સાવ સાચી છે !! (સારું થયું આપનું તારણ પણ એ જ નીકળ્યું નહીં તો શ્રીમાન યંગને ફરી નવેસરથી સંશોધન કરવાનો વારો આવત ! અશોકભાઇ !!)

તંદુરસ્તી અને પ્રેમ (અહીં સંશોધકોએ ખાસ કોઈ ચોખવટ કરી ન હોય, આપણે “પ્રેમ” શબ્દને તેના રૂઢ અર્થમાં જ લેશું OK ?) વચ્ચે અમને પણ બહુ નજીકનો સંબંધ જણાયો છે. કેટલાંક મુદ્દાઓ હું અહીં આપું છું અને કોઈ ચુકાઈ ગયેલા લાગે તો ’સ્વાનૂભવપ્રાપ્ત મહાનુભાવો’એ પૂરક માહિતીરૂપે જણાવવા તેવી નમ્ર વિનંતી પણ છે જ !

પ્રથમ તો જો આપ પરણેલા હોય અને પાછાં તંદુરસ્ત બનવાનાં ધખારા પણ ઊપડ્યા હોય તો યાદ રાખશો કે આગ લાગે તેનો ધુમાડો તો કદાચ બની શકે કે સંતાડાય પણ જાય પરંતુ આપની આ તંદુરસ્તી કાજેની કસરતો ધર્મપત્નીથી છાની કદી નહીં રહે ! બસ, જેવી તેમને જાણ થઈ કે સમજો આપનું શરીર સૌષ્ઠવ માંડશે વધવા ! શરૂઆત કદાચ છણકા-ઠણકા જેવી વૉર્મઅપ કસરતથી થશે પણ આર્યનારીઓને મુક્કા-લાત, વેલણ, ધોકા જેવી સખ્ખત કસરતે પહોંચતા બહુ વાર નહીં લાગે ! આપના શરીરનાં વિવિધ સ્નાયુઓ અને હાડકાઓને આ રોજીંદી કસરત મજબૂત બનાવશે !! નિશાન ચૂકવવાની લાયમાં આપની તમામ ઈન્દ્રિયો પણ સચેત બની અને કાર્યરત થવા માંડશે તેમજ અંતે જય રણછોડ કરવા માટે પગનાં સ્નાયુઓએ પણ મજબૂત બનવું પડશે. આમ રોજબરોજની આ દોડવાની કસરત શક્ય છે આપને કદાચ વિશ્વનાં ખ્યાતિપ્રાપ્ત દોડવિર પણ બનાવી દે !! (દોડની હરીફાઇમાં પ્રથમ આવેલા એક ખેલાડીને પત્રકારોએ અન્ય ઊગતા ખેલાડીઓના લાભાર્થે રહસ્ય પૂછ્યું તો તેઓશ્રીએ જણાવ્યું કે; હું દોડ શરૂ થયાની સાથે જ વિચારૂં છું કે, રોજની જેમ જ, પાછળ પત્નીજી વેલણ લઈને આવે છે ! અને બસ, મારા પગ જાણે હવામાં ઉડવા માંડે છે 🙂 ) 

આ તો થઈ પરણેલા હોવા છતાં તંદુરસ્ત રહેવાનાં ધખારા રાખતા આરોગ્યપ્રેમીઓની વાત. પણ અપરણિત આરોગ્યપ્રેમીઓને પ્રેમ કરવાથી લાભ કઈ રીતે થાય ? (એ આગળ વર્ણવેલા ડૉપેમાઇન વગેરે વગેરેને ભૂલી જાઓ ભાઇ, આપણે તો વાસ્તવિક સંશોધન કરવાનું છે !) તો, જે કાર્ય પેલાઓને પત્ની કરી આપે છે તે આવડા આઓને કન્યાઓનાં ભાઈઓ અને પપ્પાજી (અહીં ’ઓ’ લગાડવાનો નહીં ! આરોગ્યની સાથે સાથે ભાષાનું પણ ધ્યાન રાખવાનું !) કરી આપશે. અહીં પણ પ્રથમ તો પંચેન્દ્રિય સજાગ રહેવાનું શીખશે, પ્રેમાલાપ દરમિયાન ગલીનાં કોઈ નાકેથી, કોઈ ભાઇ-બહેન પ્રગટતા તો નથીને તેનું પણ ધ્યાન રહેશે. કદાચને જરા પણ શંકા જેવું લાગે તો કઈ તરફ ભાગવું તેવી સત્તત રહેતી ચિંતા ત્વરીત નિર્ણય શક્તિ વધારશે. ઓવરઑલ ગણીએ તો પ્રથમ બેધ્યાનપણે ભટકતો યુવાન હવે શતાવધાની બનવા માંડશે !! આમ સર્વપ્રથમ માનસિક આરોગ્યમાં સુધારો થવા લાગશે અને હજારો સાવધાની છતાં જો ક્યારેક ઝપટે ચઢી જ ગયા (જે પાકું જ સમજવું !) ત્યારે શારીરિક આરોગ્યમાં સુધારો તો પાકો જ છે !! 

’સમજ્યા ! સમજ્યા !! પરંતુ અશોકભ‘ઇ, આ તો બધા વ્યક્તિગત ફાયદા થયા ! આપણે રહ્યા સમાજસેવક !! આ પ્રેમમાં પડનારાઓથી સમાજને કોઈ દેખીતો ફાયદો ખરો ?’
’કેમ નહીં !!’ ઘણા ફાયદા છે પરંતુ આપણું સંશોધન માત્ર આરોગ્યલક્ષી હોય આપણે સમાજના આરોગ્યને લગતો એકાદ ફાયદો પણ અહીં લઈએ. સમાજને સૌથી મોટો ફાયદો એ થશે કે હાલમાં બહુચર્ચિત અને આરોગ્ય માટે ઘણું ગંભીર ખતરારૂપ ગણાતું ધ્વનીપ્રદુષણ ઘટશે !!
’સાલું આ કંઈ પલ્લે ના પડ્યું !’
‘’જુઓ,’  એટલે કે શબ્દશઃ જુઓ જ !!  જ્યારે બે પ્રેમીજનો, વાત કરતા હશે તો, સાવ તેમનાં મોંમાં કાન ખોસી દેશો તો પણ તમને કશું સંભળાશે નહીં ! અરે તેઓ ફોન પર વાત કરતા હશે તો પણ, તમને નજીક ઉભા હોવા છતાં, કશું જ સંભળાશે નહીં ! (બસ અમારો જીવ એકમાત્ર આ વાતે જ બળે છે બાકી અમને આ ’પ્રેમ’ સામે અન્ય કોઈ વાંધો નથી ! સાલું આપણને કંઈ સંભળાય જ નહીં, જાણે સાત-આઠ દાયકા પહેલાંનું મુંગુ પિક્ચર જોતા હોઈએ તેવું લાગે !! આમાં કંઈ મજા નો આવે !)  ટૂંકમાં બાજુનો મહોલ્લો સાંભળે તેટલા મોટા બરાડા પાડતા ઢગાઓ હવે એકદમ શાંત, સાલસ અને ધીમાં અવાજે બોલતા થઈ જશે.  (એક નવું પેટા સંશોધન,  જ્યાં બહુ શાંતિ જણાય ત્યાં સમજવું કે પ્રેમીજનોનો નિવાસ હશે !  કંઈ ખોટી વાત ?)

તો વાત આમ છે ! પ્રેમમાં પડવાથી તંદુરસ્તી પણ વધશે એ સાબિત થઈ ચૂક્યું છે. ક્યાં ? ક્યારે ? કોના ? એ બધા સવાલોનું બહુ મહત્વ નથી. બસ પ્રેમમાં પડો !
(એ…વડીલ ! આમ ઉતાવળા ન થાઓ, હજુ થોડું બાકી છે, પહેલાં પૂરું વાંચતા તો જાઓ !!)
આપણને પણ તંદુરસ્તી વધારવાનો શોખ તો બહુ, પણ આપના પ.પૂ.ધ.ધુ.૧૦૦૮ (આ અમે ખાધેલા ધુંબાનો આંકડો છે !) ભાભીશ્રીએ, અસલનાં વખતનાં, ઘરના દેશી બાજરાના રોટલા અને ઘરનાં દુઝાણાનાં દુધ ખાધેલાં હોય, દાક્તરોની સલાહ હતી કે આરોગ્ય કરતાં વધુ ચિંતા જીવની કરવી ! જાન હૈ તો જહાન હૈ !! પણ જેને આવી કોઈ આડઅસરોનો ભે ન હોય તેમણે બનતી ત્વરાએ શુભસ્ય શીઘ્રમ કરવું. આમે બે-ચાર દિવસોમાં જ મોકો આવે છે ! (શું કહે છે પેલું ’વેલૅન્ટાઇન ડે’, આ વેલૅન્ટાઇન અને વસંતનો પ્રાસ મળતો આવતો નથી લાગતો ?)

તો સૌ મિત્રોને વસંતના આ રુડા આગમનની વધામણી અને મનોભાર, તનોભાર કે ધનોભારની પરવા ન કરતાં માત્ર બાલ્યભાવે આ વસંતોત્સવ માણવા લાગશો તો અમારી જેમ આપને પણ ફળીમાં ઊગેલા ગુલમહોરે ટહુકતી કોયલ કે આજે જ એક છોડને ફૂટેલી નવી કુંપળ પણ પ્રેમનો સંદેશ આપતી જ લાગશે. હજુ એટલાં નસીબદાર છીએ કે વસંતની વધામણી આપવા કોયલ આંગણે આવે છે, કેલેન્ડરમાં જોઇએ ત્યારે જાણ થાય કે હવે વસંત બેઠી, તેટલા કમભાગી તો કુદરત કોઈને પણ ન બનાવે. બસ એટલી અભ્યર્થના.